BAŞARILI BİR EĞİTİM İÇİN GEREKLİ ÖN KOŞUL
“OKUL OLGUNLUĞU= OKUL ÖNCESİ EĞİTİM”
Okula başlamak, hem çocuk hem de aile için büyük bir yenilik, önemli bir değişimdir. Çocuk ilk kez planlı ve programlı sürecin gerektirdiği etkinliklere katılmak, belirli bir disiplin ile kurallara uymak, öğretmenin yönergelerini yerine getirmek ve aynı zamanda akademik görevleri başarmaya alışkanlık kazanır. Bu önemli başlangıç çocukların gelecekteki başarısına giden yolda atılan ilk adımdır. Çocuğun öğrenme ve eğitim süreciyle tanıştığı, ilk deneyimlerini yaşadığı bu ilk adım onun bütün hayatı boyunca “okul ve eğitim” kavramlarını nasıl algılayacağını belirleyeceği için okul olgunluğu seviyesi son derece önemlidir.
Okul olgunluğu; çocuğun bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal anlamda okulda kendisinden istenileni başarılı bir şekilde yerine getirmesine ortam sağlar. Kısacası, doğumundan okula başlayıncaya kadar çocuğun edindiği tecrübeler ve becerilerdir. Genellikle her çocuk altı yaş civarında bu olgunluğa erişecek düzeye gelir. Ancak, bireysel farklılıklar nedeniyle, okul olgunluğuna ulaşma yaşı değişebilir. Gelişim basamakları her alanda tüm çocuklar için aynı olsa da, bazı çocukların bu basamakları tırmanışı, diğerlerinden daha yavaş̧ ya da hızlı olabilir.
“Okula başlayacak olan çocuğun, takvim yaşının uygun olması okula başlamak için tek başına yeterli bir koşul değildir. Zihinsel yetenekler bakımından, çocuğun yaşına uygun bir öğrenme ve kavrayış̧ düzeyinde olması önemlidir. Ancak zekâ yönünden uygun olan bir çocuk ruhsal bakımdan evden ayrılabilme olgunluğunu göstermeyebilir. Fiziksel gelişim de okul olgunluğu ile ilgili önemli etkenlerden birisidir. Bu nedenle çocuk okula başlamadan önce mutlaka sağlık muayenesinden geçirilmelidir. Çocuğun işitme ya da görme probleminin olup olmadığı tespit edilmelidir. İşitme ya da görme problemi olan çocuklar doğal olarak öğrenme güçlüğü çekecektir. Aynı şekilde sosyal, dil ve öz bakım gelişimi gibi birçok alanı okul olgunluğu kavramı dışında düşünmek mümkün değildir. Bu nedenle çocuğun tüm gelişim alanları hakkında bir uzman ile değerlendirme yaparak okula başlatmak en uygun yoldur.
Peki, “Okul Olgunluğu” sadece çocuk için mi geçerli? Elbette ki hayır… Çocuğun okul başarısında bu denli önemli olan okul olgunluğu çocukla sınırlı değildir. Çocuğun okula hazır olması kadar, ailenin de hazır olması ve çocuğu desteklemesi gerekmektedir. Çocuğu ilkokula başlayacak her ebeveyn çocuğunun okula hazır olup olmadığını merak eder. Aslında çocuğun okul olgunluğunu kazanıp kazanmadığını gösteren birçok ipucu vardır. Çocuk tek başına ne kadar süre bir etkinlikle uğraşabiliyor? Bu süre 20 dakikanın altında mı? Başladığı bir işi uygun şekilde tamamlayabiliyor mu? Annesi olmadan yabancı bir yetişkinle rahatça kalabiliyor mu? Burada yetişkin bir bakıcı ve öğretmen olabilir. Kendine ait işleri; yani özbakım becerilerini başarı ile yapabiliyor mu? Diğer çocuklarla olumlu ilişkiler kurabiliyor mu? Paylaşma, sırasını bekleme, arkadaşları için kendi isteklerini erteleyebilme, sessiz dinleme gibi özellikleri var mı? Kendini rahatça ifade edebiliyor mu? Renkler, sayılar, seslerle ilgili sorulara uygun cevaplar verebiliyor mu? Okumaya hazırlık becerileri olarak el göz koordinasyonu sağlayabiliyor mu? Tüm bu soruların cevabı ve çözümü nitelikli bir okul öncesi eğitimin içerisinde yer almaktadır. Zira çocuklar okul öncesi eğitimle zihinsel, sosyal, dil, özbakım ve psikomotor becerilerini geliştirirler. Böylece ilkokula duygusal ve akademik anlamda daha hazır bir şekilde başlarlar. Çocuktan çocuğa değişebilecek bireysel farklılıklar olmakla birlikte 3 yaşından itibaren çocukların okul öncesi eğitime başlatılması hem çocuk hem de aile için aktif eğitim sürecine atılacak en önemli adım olacaktır.
Zira nitelikli bir okul öncesi eğitim ile
İlkokula geçiş kolaylaşır, çocuk sosyalleşmeyi öğrenir.
Özbakım Becerilerini Kazanır.
Düzenli Yaşama Alışır.
Kişiliği Şekillenir.
Gelişim Süreci Yakından Takip Edilir.
İyi bir okul öncesi eğitimin temel ilkeleri arasında okul olgunluğunu sağlamak önemlidir. Bu nedenle okul öncesi eğitim gerekli ve önemlidir. Her çocuk bu eğitimden yararlanmalıdır. İyi bir okul öncesi eğitim alarak ilkokula başlayan çocuğun hazır olması hayat ve okul başarısını önemli biçimde etkileyecektir.
Okul olgunluğunun kazanılmasında okul ile aile arasında kurulacak ilişki de önemlidir. Bu konuda aileleri bilinçlendirecek kurum okul öncesi eğitim kurumlarıdır. Aile ile yapılacak işbirliği, aileleri ve aynı zamanda çocuğu okula hazırlayacaktır. Ancak anne babaların önceliği “çok başarılı, kusursuz öğrenciler” yetiştirmek yerine evde ve okulda mutlu olabilen, çocuklar yetiştirmek olmalıdır. Çocukların okula başlamaları, “öğrenci” olmaları, “çocuk” olmalarının önüne geçmemelidir.
Okul olgunluğunu kazandırmak için ailelere düşen sorumluluklar önemlidir. Öncelikle okulun programı dışında evde çocuklara okuma-yazma öğretilmemelidir. Okul programı düzenli olarak takip edilmeli ve desteklenmelidir. Çocuk okula zamanında getirilmeli böylece günlük programa uyumu kolaylaştırılmalıdır. Çocuklar diğer çocuklarla kıyaslamamalıdır.
Her çocuğun gelişim süreci ayrıdır ve bireysel olarak takip edilmelidir. Çocuktaki gelişimi gözlemleme adına her çocuğa özgün portfolyo tutulmalı böylece çocuğun gelişimi öğretmen ve ailesi tarafından gözlenmeli, dönem sonunda portfolyo sunumu çocuk tarafından yapılmalıdır.
Çocuğun anaokuluna devam ettiği süre boyunca ilkokul ve anaokulu karşılaştırması olumsuz cümleler kurularak yapılmamalıdır. “Anaokulunda oyuncaklar var; ama ilkokulda yok .” gibi bir cümle yerine, “Anaokulunda oyuncakların vardı, ilkokulda ise kitapların olacak” gibi bir cümle kullanmak daha uygun olacaktır.
Aliye Duman
Özel Gençlik Anaokulu Müdürü
