Çocukların büyük bir bölümü birinci sınıfa başladıktan sonra 3-4 ay içerisinde okuma-yazmaya başlar ve bu beceriyi kısa süre içinde geliştirirler. Doğal olarak, tüm anne-babaların beklentisi de budur. Ancak çocukların yaklaşık %10’u diğerleri kadar şanslı değildir. Onlar için okul kısa sürede kâbusa dönüşür. Bu çocuklarda okuma-yazma becerisindeki gerilik ve davranışlarındaki hareketlilik gözle görülür bir biçimde diğer çocuklardan ayrılır. Yaşıtlarıyla karşılaştırıldığında bu hareketlilik aradaki farkın belirgin bir şekilde ortaya çıkmasına yardımcı olur. Sınıfta dersi dinlemede zorluk çekerler, ödev yapmak istemezler, sınıf içerisinde yerlerinde oturmakta zorlanır, sürekli ayağa kalkmak isterler. Herhangi bir zihinsel sorunu, duyma ve görme engeli olmayan bir öğrenci okuma yazmada zorluk çekiyorsa bu durumda ilk akla gelmesi gereken sorun DISLEKSİ olmalıdır.
Kelime körlüğü olarakta bilinen DİSLEKSİ, okuma ve okuduğunu anlama sorunuyla ortaya çıkan nörolojik temelli bir öğrenme güçlüğüdür. Disleksi bir hastalık değil, öğrenmeyle ilgili bir farklılıktır. Çocuğun harfleri ard arda sıralayamaması, harf ve rakamları ters yazması-ters okuması şeklinde kendini gösterir.
Disleksi, zihinsel bir yetersizlik değildir ve zeka ile ilişkisi yoktur. Hatta zeka düzeyi çok yüksek çocuklarda da görülmektedir. Disleksili çocukların zeka düzeyleri düşük olmadığı gibi özel yeteneklere de sahip olabilirler. Dislektik olan çocuklar yaşıtlarına göre daha meraklıdır, çok boyutlu düşünürler. Yaşıtları gibi kelimelerle düşünmezler, resimlerle düşünürler, düşündüklerini hayal güçlerinde çok net canlandırabilirler. Dokunsal çocuklardır. Duygu bütünlüğü yoktur ve genellikle donukturlar.
Disleksi doğuştan olabileceği gibi travmaya bağlı olarakta ortaya çıkabilir.
Disleksili çocuklar b ve d, p ve q harflerini, 6 ve 9 gibi sayıları ters algılarlar. 3 rakamını E olarak; 12 rakamını 21 olarak görürler ve çok-koç gibi hece ve kelimeleri karıştırırlar.
Bu nedenle; anne-baba ve öğretmenlerin çok dikkatli olmaları ve çocukta okurken kelime atlamak, yazı yazmada zorluk, gecikmiş ya da yetersiz konuşma,
konuşurken anlama ve en uygun kelimeyi seçmede zorluk, yön ve zaman kavramlarını karıştırma ve elleri kullanmada zorluk gibi belirtiler varsa mutlaka bir hekim kontrolünden geçirilmesi gerekmektedir. Erken tanı bu çocukların gelecekte almaları gereken eğitimin tespiti açısından çok önemlidir. Bu konuda çocuğa yardımcı ve destek olunmalıdır.
DİSLEKSİLİ ÇOCUKTA KONUŞMA
Konuşmayı geç öğrenirler.
Kelimeleri telaffuz etmekte ve hatırlamakta güçlük çekerler.
Verilen görevleri yapmakta güçlük çekerler.
Önce/sonra, sağ/sol vb. ifadeleri karıştırırlar.
Alfabeyi, tekerlemeleri ve şarkıları öğrenmede güçlük çekerler.
Kavramları ve ilişkilerini anlamada güçlük çekerler.
DİSLEKSİLİ ÇOCUKTA OKUMA
Okumayı öğrenmede güçlük çekerler.
Kafiyeli kelimeleri öğrenmede güçlük çekerler.
Harflerin seslerini öğrenmede güçlük çekerler.
Okurken ve yazarken kelimelerdeki harflerin yerlerini değiştirirler.
Uzun kelimeleri okurken zorlanırlar.
Sesli veya sessiz okumada, genellikle kelimeleri düzgün okuyamadığı için anlama güçlüğü çekerler.
Yavaş ve güçlükle okurlar.
Parmakla takip vardır.
YAZMA
Düşüncelerini kağıda dökmekte güçlük çekerler.
Çok fazla yazım hatası yaparlar.
Büyük harfleri genellikle kullanmazlar veya yanlış yerde kullanırlar.
Noktalama işaretlerini neredeyse hiç kullanmazlar.
Dislektik çocuklar yazıları tablodaki şekliyle görürler.
Aliye DUMAN
Özel Gençlik Anaokulu Müdürü
