Shams al-Dīn Muḥammad ibn Ashraf al-Ḥusaynī al-Samarqandī (d. 1250 – ö. 1310) 13. yüzyılda Semerkant’ta yaşamış olan astronom ve matematikçi.
1276 senesi civarında oluşturduğu onun en önemli eserleri dışında Semerkandi’nin hayatı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. O teoloji, mantık, felsefe, matematik ve astronomi alanında önemini kendi başına kanıtlamıştır ve aynı zamanda onun döneminin diğer bilim adamlarını çalışmaları hakkında bilgi vermiştir.
Semerkandi diyalektiğini kullanarak muhakeme ve entelektüel soruşturma yöntemi tartışılan Risâle fi adab al-bahth eserini yazdı. Bu tür soruşturma yöntemleri, çok eski Yunanlartarafından kullanılmıştır. Ayrıca astronomi için özet yazdı ve 1276-77 yıllarında bir yıldız katalog üretti.
Matematikte Semerkandi’nin hazırladığı sadece 20 sayfalık kısa bir iş için Öklid önermelerinin 35’i tartışılır. Kısa bir çalışma olmasına rağmen Semerkandi yazmadan önce ünlü diğer Müslüman matematikçilerin eserlerine danışmıştır. Örneğin o, İbn-i Heysem, Ömer Hayyam, El-Cevherî, Nasir al-Din el-Tusi ve Esîr al-Din al-Abharī’nin yazıları vardır.
