Muhammed ibn İsmail el Buharî veya İmam Buharî (Özbekçe: Imom al-Buxoriy ; Arapça: محمد بن إسماعيل البخاري d. 21 Temmuz 810,Buhara – ö. 31 Ağustos 869 Hartenk, Semerkand), Buhara’lı Fars bir muhaddistir. Yazdığı Sahih-i Buhârî diye bilinen (Arapça: الجامع الصحيح, El-Camius-Sahih) eser sonradan Kütüb-i Sitte diye anılan serinin ilk kitabını oluşturur.
21 Temmuz 810 yılında günümüzde Özbekistan’da bulunan Buhara şehrinde doğmuştur. 869 yılında ölmüştür. Genç yaşta annesinin terbiyesi altında Arapçayı ve Kur’an’ı öğrenmiştir. Mekke’ye ilk gidişi hac amacıyla 16 yaşında annesi ve kardeşi ile birlikte olmuş, annesi ve kardeşi Buhara’ya dönerken kendisi ilim öğrenme isteğiyle Mekke’de kalmıştır (Hicri 210/Miladi 825). Babasından kalan servet, onun hiç kimseye muhtaç kalmadan ilim öğrenmesine vesile olmuştur. İmam olarak anılan Buharî, İslâm dininin en büyük muhaddisisayılır. İslâm Peygamberi’nin vefatından 178 yıl sonra Dünya’ya gelen Buharî, hadisleri halk içinden duyduğu ve kendi araştırmaları ile oluşturmuştur. Oluşturduğu hadis eserleri sayesinde İslam içerisinde Kuran’ın yanında Hadis düsturunu oluşturan kişi olarak bilinir.
Eserleri
- Et Tarih el Kebir (Daha sonra bu eseri et Tarih es Sağir adı ile özetlemiştir. )
- Es Sulasiyat
- El Edeb el Müfred: Ahlâk hadislerini toplayan bir eserdir. İstanbul’da 1306, Kahire’de 1346, Hindistan’da 1304 yıllarında basılmıştır.
- Halk-u Ef’ali’l İbad
- Raf’ul-Yedeyn fi’s-Salah: Namazda el kaldırmakla ilgiidir. Kalküta’da 1257, Delhi’de 1299 yıllarında yayınlanmıştır.
- Kitâbu Duafâü’s-Sagîr: Zayıf ravilerin hallerinden bahseder. Hindistan’da 1323 ve 1326 tarihlerinde basılmıştır.
- Kitâbu’l Künâ: Râvîlerin künyelerinden bahseden bir eserdir. Haydarabad’da 1360 yılında basılmıstır.
- Kitâbu’l-Kiraati Halfe’l-imam: Namazda imamın arkasında okuma hakkında yazılmış bir eserdir. 1299’da Delhi’de, ayrıca 1320’de Kahire’de basılmıştır.
- Halku’l-Ef’ali’l-ibâd ve’r-Redd Ale’l Cehmiyye: Cehmiyye mezhebinin görüşlerini reddeden bir kitaptır. 1306’da Delhi’de basılmıştır.
- El-Akîde yahut et-Tevhîd: Akaid konusunda yazılmış bir eserdir.
- Abarü’s Sifat: Hadisle ilgili bir eserdir ve bazı kütüphanelerde yazma nüshaları mevcuttur.
