Hemdani, tam adı Ebu Muhammed el-Hasan bin Ahmed El-Hemdani (893, San’a, Yemen-945), Arap coğrafyacı, şair, dilci, tarihçi ve gökbilimci. Abbasilerin en parlak döneminin sonlarında verdiği yapıtları, İslam kültürünün en iyi ürünleri arasında yer alır. Ensab ilmi alanındaki çalışmalarından ötürü “Nessab” lakabıyla anılmıştır. İbnül Ha’ik ya da İbni Ebiddümeyme diye de tanınır.
Yaşamının çoğunu San’a’da geçirdi. İyi bir eğitim gördü ve çok yer gezdi; ülkesini çok iyi tanıdı. Birçok siyasal çekişmenin içinde yer aldı. Bu nedenle bir kez hapse de atıldı. Ama hapisten çıkarılması için bazı kabilelerin ayaklanmasını sağlayacak kadar nüfuzluydu. On ciltlik ansiklopedik yapıtı el-İklîl’in günümüze yalnızca 8. ve 10. ciltleri ulaşmıştır. El-İklîlve öteki yapıtı Sifa Ceziretü’l-Arab (1884-91; Arap Yarımadası Coğrafyası), Arabistan’la ilgili temel kaynaklardandır. Bunlarda Güney Arabistan şiirinin değerli örneklerinin yanı sıra kabilelerin soykütüğü, Arabistan’ın topografyası ve tarihi konusunda da birçok bilgi vardır. Bunlar dışında günümüze kadar ulaşmamış, yalnızca adları bilinen Sırr ül-hikme,Kitâb ül-hayavan il-müfteris, Kitâb ül-kuvvâ adlı yapıtlar da onundur.
Muhammed aleyhindeki bir beyti nedeniyle Hemdani’nin San’a’da hapsedildiği ve orada öldüğü söylenmişse de, bugün bu konu tartışmalıdır.
