Hayatımızın her anında kararlar veririz. Bu kararlar aniden olabildiği gibi üstünde uzun süre düşündüğümüz kararlar da olabilir. Pişmanlık, genel itibariyle verilen bir kararın sonucunda yaşanan bir duygudur. Kararsızlıkta aslında bir karar vermektir. Birey kararsız kalmak için karar almış olabilir. Aldığımız her kararın hayatımıza bir etkisi vardır. Bunun bilincinde olan bireyler karar verirken gerekli özeni gösterip detaylı bir analiz yaparlar. Böylece kendileri için en doğru kararı vermeye çalışırlar.
Karar alma sürecindeki ilk adım problemin belirlenmesidir. Karar alacağınız ama ne için karar alacağız bu sorunun cevabı bu süreçte belirlenir. Problemi belirleyen birer amaçlar oluşturur. Birey bu aşamada karar vermeden önce ulaşmak istediği hedefleri ile ilgili amaçlar oluşturur. Belirlediği bu amaçlar vereceği kararda etkili olur. Bir sonraki aşama kaynakların belirlenmesidir. Hedefine ulaşmak, belirlediği amaçları gerçekleştirmek için birey burada ne tür kaynaklardan yararlanacağını belirler. Bu kaynaklara ailesi, arkadaşı, sevdiği ve sevmediği kişiler, daha önce benzer kararlar almış bireylerin görüşleri, geçmiş yaşantıları gibi örnekler verebiliriz. Kaynaklardan faydalanan birey alternatifleri gözden geçirir. Vereceği karara alternatif başka neler olabilir, kararının olumlu veya olumsuz sonuçlanması durumunda ne yapacağını bu aşamada belirler. Bu aşama aslında bireyin kendini biraz da olsa garantiye alma aşamasıdır. Bu değerlendirmeleri yapan birey kararını verir. Verdiği kararı uygular. Uyguladığı kararın ortaya çıkacak birtakım sonuçları olacaktır. Son olarak da birey ortaya çıkan bu sonuçları değerlendirir. Bu süreçte birey aldığı kararın doğru mu yanlış mı olduğunu, ortaya çıkan sonuçların olumlu mu olumsuz mu olduğunu değerlendirir. Bu değerlendirmelerden elde ettiği sonuçlar pişmanlık yaşamamak adına bir sonraki karar verme sürecinde etkili olacaktır.
Karar verme çoğumuz için hemen gelişen ve çok fazla önemsenmeyen bir durumdur. Bunun neticesinde pişmanlıklar yaşarız. Bazen bu pişmanlıklar ömür boyu unutulmaz. Bireyde psikolojik rahatsızlıklar meydana getirir. Bazen aldığımız karar ile önemli fırsatları kaçırabiliriz. Verdiğimiz kararların illaki olumlu veya olumsuz sonuçları olacaktır ama birey olarak karar verme aşamalarını tam anlamıyla basamak basamak değerlendirip kararlar alırsak sonucun da lehimize olduğunu görürüz.
Mustafa KILIÇ
Özel Gençlik İlkokulu/Ortaokulu
Psikolojik Danışmanı
